Σάββατο 8 Δεκεμβρίου 2012

Raghs dar ghobar (2003) [Dancing in the Dust] του Asghar Farhadi

Ο Ασγάρ Φαραντί ο διάσημος πλέον σκηνοθέτης του Χωρισμού ξεκίνησε την καριέρα του σαν σκηνοθέτης κινηματογράφου το 2003 -πριν είχε σκηνοθετήσει σειρές στην τηλεόραση και είχε γράψει σενάρια- με την ταινίαRaghs dar ghobar (Χορός στη Σκόνη). Έχουμε κι εδώ ένα διαζύγιο- όπως φαίνεται οι σχέσεις μεταξύ ζευγαριών και κυρίως ο χωρισμός είναι απ' τα αγαπημένα θέματα του σκηνοθέτη. Το νεαρό ζευγάρι της ταινίας γνωρίζεται και παντρεύεται κατά τη διάρκεια των τίτλων αρχής, και σύντομα αναγκάζονται να χωρίσουν. Ο λόγος είναι ότι η μητέρα της γυναίκας «μπαίνει σε αυτοκίνητα με ξένους άντρες», και οι γονείς του νεαρού συζύγου δε δέχονται να έχουν συμπεθέρα πоυτάvα, αλλά και οι φίλοι του τον ειρωνεύονται και τον προσβάλλουν. Δυο είναι τα προβλήματα που προκύπτουν απ' το διαζύγιο: ότι ο Ναζάρ αγαπάει τη γυναίκα του, και ότι πρέπει να της πληρώσει την προίκα, δηλαδή το χρηματικό ποσό που ο γαμπρός υπόσχεται στη νύφη στο συμβόλαιο του γάμου και που είναι υποχρεωμένος να το δώσει όταν την χωρίσει. Το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας παρακολουθεί το Ναζάρ που προσπαθεί να βρει χρήματα, και στο δεύτερο μισό επικεντρώνεται στη σχέση του με έναν μυστηριώδη γέρο.
Ο χορός στη σκόνη έχει ελάχιστα κοινά με τις επόμενες ταινίες του Φαραντί ειδικά τις 3 τελευταίες. Δεν υπάρχει κανένα πολύπλοκο ηθικό δίλημμα, ούτε έχουμε τη λιτότητα των υπόλοιπων ταινιών δωματίου. Εδώ υπάρχουν πιο εξπρεσιονιστικές σκηνές, όπως τα άλογα που τα δηλητηριάζουν με δηλητήριο φιδιού ή οι σκηνές στο εγκαταλειμμένο χωριό στην έρημο. Ταυτόχρονα είναι αρκετα μελοδραματική ταινία, καμία σχέση με το Χωρισμό με τους γκρίζους και πεζούς χαρακτήρες του.

Βασικά δεν είναι κακή ταινία για το είδος της. Το είδος αυτό ευδοκιμεί στο Ιράν και είναι ταινίες με φτωχούς πλην τίμιους κι αθώους χαρακτήρες, σχεδόν πάντα νέους άντρες ή παιδιά, οι οποίοι δίνουν μαθήματα ανθρωπιάς, φιλότιμου, και αφοσίωσης σε κάποιο αγαπημένο πρόσωπο που φτάνει μέχρι την αυτοθυσία. Τέτοιες ταινίες είναι το Baduk του Ματζιντί, το Niaz του Davoudnejad, η Όμορφη πόλη του Φαραντί, ενώ πιο εκλεπτυσμένες βερσιόν είναι η Βροχή και τα Παιδιά του Παραδείσου του Ματζιντί. Και τοΠου είναι το σπίτι του φίλου μου τουτου Κιαροστάμι έχει κάτι απ' αυτήν την παράδοση. Όπως είχα γράψει και για την περίπτωση του Ματζιντί είναι άξιο απορίας και σ'αυτή την περίπτωση πώς ο ίδιος σκηνοθέτης που γύρισε τονΧορό στην άμμοκατάφερε μόλις σε τρία χρόνια να γυρίσει την πολύ πιο ώριμηΚυριακή των πυροτεχνημάτων.

Ένα άλλο θέμα που απασχολεί το Ματζιντί-πάντα όμως το παρουσιάζει πλάγια- είναι η θέση της γυναίκας στην ιρανική κοινωνία. Από τη Ραζιέ του Χωρισμού και την Ελι του Τί απέγινε η Έλι μέχρι την κρυφά διαζευγμένη Φιρουζέ της Όμορφης πόλης και την ανώνυμη πεθερά του Χορού, οι γυναίκες δέχονται παραπάνω πίεση λόγου του φύλου τους. Στην τελευταία περίπτωση εντύπωση μου κανε πόσο κοντά (φιλοσοφικά) είναι η κατάσταση του γάμου με την πоρνεία. Γιατί, αν ο άντρας είναι υποχρεωμένος να πληρώσει την γυναίκα του, όποτε παντρεύεται, εε... Και μιλάμε για τον κανονικό γάμο, όχι τον προσωρινό γάμο (σιγκέ) που είναι ακόμα πιο κοντά στην πоρνεία. Αλλά αυτό είναι ένα θέμα που ξεφεύγει λίγο..